Mensen die al lang in de bijstand zitten door bijvoorbeeld psychische of fysieke problemen komen in een negatieve spiraal terecht. Maar iedereen wil meedoen en van betekenis zijn.
Gerrald Nieboer, oprichter van sociale onderneming Shine+, ziet het als zijn missie het potentieel van die kwetsbare mensen aan te boren. Met groot succes, zo bleek in Amsterdam en Zoetermeer. Anders dan bij re-integratietrajecten richt de begeleiding van de Shine+-trajecten zich niet in eerste instantie op werk, maar op welzijn en ontwikkeling. De deelnemers kijken wat ze zelf willen doen om hun leven te verbeteren en Nieboer zelf helpt hen daarbij.
De deelnemers komen in kleine groepen een jaar lang bij elkaar. Doel van het eerste halfjaar is dat deelnemers hun beperkingen aanvaarden en gaan kijken naar mogelijkheden die er wél zijn: “Die shift in aandacht brengt minder slachtofferschap en conflicten en juist meer ontspanning en ruimte. En dan gaan mensen weer stappen maken”, aldus Nieboer. “Daar wordt iedereen beter van. De deelnemer zelf, maar ook hun partner en kinderen.” Een maatschappelijke kosten-batenanalyse toont aan dat elke bestede euro het dubbele oplevert doordat de deelnemers minder zorg en ondersteuning nodig hebben.
Tips
- Zorg voor draagvlak van wethouders, managers en beleidsmedewerkers die geloven in de mogelijkheden van kwetsbare mensen en die het lef hebben om daarin te investeren.
- Mensen die Shine+ al hebben doorlopen zijn de beste ambassadeurs.
- Wijs een klantmanager aan die de instroom coördineert en zorgt voor evaluatiemomenten.
- Zorg dat klantmanagers potentiële deelnemers goed selecteren en motiveren om uitval te voorkomen.
- Beoordeel het traject niet alleen op doorstroom en uitstroom van cliënten, maar bekijk alle maatschappelijke baten.
De draad weer oppakken
Shine+ loopt onder meer in verschillende Amsterdamse stadsdelen. Teammanager Muzaffer Onat van activeringsteam Amsterdam Centrum werkt sinds drie jaar met het programma. “In het begin was ik sceptisch. Om het effect goed te kunnen beoordelen zorgde ik ervoor met mijn team nauw betrokken te blijven bij Shine+. Een dedicated klantmanager was aanwezig bij de eerste groepsbijeenkomst en vroeg deelnemers tijdens het hele traject naar hun ervaringen. Zij vertelden enthousiast dat er echt naar ze wordt geluisterd. Het inspireert mensen de draad weer op te pakken. Ze vertonen zoveel vooruitgang dat ik er snel achter kwam dat Shine+ werkt. Door aan de slag te gaan met hun eigen doelen krijgen de deelnemers zelfvertrouwen en toekomstperspectief. Veel van hen doen nu vrijwilligerswerk, anderen zitten in werktrajecten en weer anderen zijn zelfs al uitgestroomd naar werk.”
Een langere adem
Voorwaarde voor een succesvolle toepassing van Shine+ is volgens Nieboer een wethouder of manager die over een langere periode wil investeren in kwetsbare mensen. Vier jaar is tekort. Ook Onat hamert op het belang van een gemeente die wil investeren. “Ondanks de aantoonbare resultaten van Shine+ kiezen veel gemeenten nog steeds voor grote stappen, snel thuis. In de huidige hoogconjunctuur zetten gemeenten in op mensen die snel weer aan de slag kunnen. Maar ik vind dat je de groep met grote afstand tot de arbeidsmarkt niet links mag laten liggen. En het traject verdient zichzelf terug.”
Onat merkt dat klantmanagers snel overtuigd zijn van de voordelen van de Shine+-trajecten. “Ze willen graag iets doen voor mensen die veel hulp nodig hebben. Hun rol is om klanten te selecteren die in beweging willen komen en hen te motiveren. Ook de steun van een manager is belangrijk. Als die er niet in gelooft gaat het niet werken.”
In anderhalf jaar arbeidsklaar
Nieboer is samen met twee andere coaches gestart met een pilot om te zien wat het effect is als het traject nog een halfjaar verlengd wordt. Hij verwacht dat zal blijken dat Shine+ uitermate geschikt is om kwetsbare mensen die tot nu toe waren afgeschreven, in anderhalf jaar arbeidsklaar te krijgen. “Niemand is van graniet.”
Onat ziet dat Shine+ veel oplevert, maatschappelijk én financieel. “Als ik volgend jaar minder budget heb en keuzes moet maken, dan zou ik Shine+ blijven doen. Andere klanten kunnen vaak deels op eigen kracht vooruitkomen, of ik kan ze op een andere manier steunen door creatief te zijn met reguliere werkzaamheden. Maar de expertise om deze kwetsbare groep te helpen hebben mijn klantmanagers niet.” Hij raadt andere gemeenten aan om het traject in te zetten. “Iedereen is welkom om bij ons met ervaringsdeskundigen en klantmanagers te praten.”