Jumbo Panningen lost personeelsgebrek op met inclusief ondernemen

Gepubliceerd op 18 juni 2024

Coaching door collega’s en onderwijs op maat laat jongeren groeien

Een werkgever die vraagt om hulp bij het inclusiever worden. Die kans om jongeren aan het werk te helpen grepen de gemeente Peel en Maas en jobcoachorganisatie PSW Werk met beide handen aan. Met z’n drieën boekten ze een mooi resultaat: de ongekende talenten zijn nu goed voor bijna 15% van de gewerkte uren bij Jumbo Panningen. Hoe is dat gelukt?

De voorgevel van Jumbo Panningen
Jumbo Panningen

De Jumbo-franchise in Panningen verwelkomde regelmatig stagiairs van een naburige vso-school. En een paar bleven er werken. Maar 2 jaar geleden besloot supermarktondernemer Ilse van Beek het inclusief ondernemen op te schalen. De aanleiding was een acuut personeelsprobleem. De winkel die Van Beek samen met haar man leidt, kwam sinds 2018 steeds minder makkelijk aan BBL-studenten. Terwijl er vroeger veel na hun stage bleven werken. ‘En toen gingen er na corona ook nog eens in een jaar tijd 80 van de bijna 200 medewerkers weg!’ 

Wie brengt wat in?

Wel waren er veel sollicitanten uit het speciaal en praktijkonderwijs. Van Beek zag daarin een kans. ‘We hadden al positieve ervaringen met een Wajonger en met 3 jongeren met een rugzakje, dus we besloten meer van deze sollicitanten aan te nemen.’ Wel realiseerde ze zich dat deze kandidaten goede begeleiding nodig hebben. Dus vroeg ze de gemeente Peel en Maas hulp om daarin te professionaliseren.

Gemeentelijk jongerencoach Sandra Smeets ging met Jumbo en PSW aan de tekentafel zitten voor een pilot: ‘Wat is er nodig? Wie brengt wat in? Om de pilot tot een succes te maken was meer nodig dan individuele jobcoaching. We kwamen uit op 9 uur begeleiding door vaste jobcoaches, zodat die bijna deel van het team werden.’ De Jumbo had al een paar medewerkers opgeleid tot Harrie, coaches op de werkplek. Nu kwamen er meer bij. De jobcoaches begeleiden zowel de jongeren als de Harries, waardoor die groeiden.

'Als Harrie ben je een brug tussen collega die wat meer ondersteuning nodig heeft en het werk. Ik structureer de werkzaamheden en bied een luisterend oor. Ook ga ik in gesprek met de andere collega’s, bijvoorbeeld als die grapjes maken die verkeerd kunnen vallen. Het bevalt me goed. Ik leer veel over mezelf, over communicatie.’ 

-Vincent, Harrie bij Jumbo Panningen

Sandra Smeets, Sandra ter Voert en ilse van Beek
Sandra Smeets, Sandra ter Voert en Ilse van Beek

Hobbels overwinnen

Hoe verliep de pilot? Van Beek: ‘Inclusief ondernemen wordt door mijn man en mij gedragen, maar het ging niet vanzelf. Het was echt een cultuurverandering. Er zijn ook wat teamleden door gestopt. Maar er zijn ook mensen die juist hierom bij ons willen werken en klanten die het omarmen.’ Hobbels waren er ook, zegt Sandra ter Voert (PSW). ‘In het begin werden kandidaten wel eens overvraagd in taken en uren. Dat leidde tot frustraties, ook bij de Harries. Dan hebben we het teruggebracht naar wat haalbaar was.’

De gemeente fungeerde daarbij volgens Smeets als vangnet. ‘Er zijn korte lijnen en we schalen uitkeringen snel op of af als dat nodig is. En als een kandidaat echt geen match is, gaan we op zoek naar een andere werkplek.’ De Harries kregen nog meer een coachende rol en leerden meer over bijvoorbeeld autisme of lichtverstandelijke beperkingen. De jobcoaches gingen regelmatig met hen in gesprek over hun rol.

We kennen veel van deze jongeren en hun ouders; we gunnen ze een fijne werkplek

Ilse van Beek

Eerst landen, dan leren

Op basis van de wensen van een kandidaat richtte Jumbo een werkpakket in. Traditionele functiebeschrijvingen lieten ze los. In een werkstage van 2 maanden werd bepaald of iemand een match was. Vervolgens konden kandidaten groeien in taken en uren. Ze kregen een tijdelijk contract dat later vast kan worden, met een regulier cao-loon. In sommige gevallen krijgt Jumbo ook loonkostensubsidie. 

Toen de pilot een succes was, werd het tijd voor de volgende stap: een structurele leer- en ontwikkelroute. Daarvoor werden jobcoaches al betrokken bij het voortraject: het gesprek met de kandidaat, vaak met ouders of woonbegeleider erbij. ‘Daardoor konden we nog beter aansluiten bij wat iemand nodig heeft’, zegt Ter Voert. 

De jongeren doen minder beroep op Wmo- en GGZ-ondersteuning. Mooie bijvangst!

Sandra Smeets

Een steady team

Inmiddels werken er bij Jumbo Panningen 15 mensen die begonnen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ze zijn goed voor 300 van de 2200 werkelijks gewerkte uren, bijna 15%. Van Beek is er blij mee. ‘Als deze jongeren goed op hun plek zitten, gaan ze echt niet zomaar weg. Terwijl veel collega-ondernemers moeite moeten doen om mensen te werven en te behouden.’ Van Beek heeft geen vacatures meer. Binnenkort gaan zelfs de eerste stagiairs doorstromen naar andere Jumbo-filialen. 

Iedereen wordt er beter van

De jongeren zelf varen er wel bij, ontwikkelen zich en worden zelfredzaam. Ook hun sociaal netwerk groeit. Sommige collega's worden vrienden waarmee ze vrije tijd doorbrengen. De gemeente bespaart daardoor niet alleen op uitkeringen, maar ook op zorgkosten. Smeets is zo enthousiast dat ze Jumbo aanmeldde voor de Cedris Waarderingsprijs. En die wonnen ze! Jumbo gebruikt de aandacht en het geldbedrag om andere bedrijven te inspireren om ook inclusiever te worden. En om Harries van verschillende bedrijven van elkaar te laten leren.

Tips en ervaringen

Voor werkgevers:

  • Leg contacten met het pro/vso-scholen in je regio en maak afspreken over samenwerking.
  • Haal stagiaires van pro/vso- en entreeonderwijs in huis, niet alleen individueel maar ook in groepsverband met een werkbegeleider van school.
  • Profiteer van de kennis van SBB over bijvoorbeeld stagebegeleiding en  praktijkverklaringen.
  • Zoek medewerkers die Harrie willen worden en onderhoud deze rol. Geef Harries tijd, kennis en kunde. Samenwerking met een jobcoachorganisatie is een pre.
  • Zorg dat een Harrie en een kandidaat een klik hebben.
  • Laat functiebeschrijvingen los, maar kijk wat een kandidaat wil en wat haalbaar is aan taken en uren.
  • Begin klein en laat inclusief ondernemen groeien.

Voor gemeenten/jobcoaches:

  • Help het bedrijf de begeleiding te professionaliseren. 
  • Kijk verder dan individuele jobcoaching. Zorg voor structurele ondersteuning met vaste jobcoaches die Die vanaf de start van inclusief ondernemen ondersteunen. Als ze hun werk goed doen, maken ze hun rol steeds kleiner. 
  • Wees flexibel in het op- en afschalen van uitkeringen en zorg dat jongeren simpel kunnen switchen.
  • Is een jongere geen match? Ga dan op zoek naar een passendere werkplek, bij voorkeur met hulp van dezelfde jobcoach.