Passend maken van werk

Wat houdt het passend maken van werk in?

Het gaat om het aanpassen van taken en verantwoordelijkheden om ervoor te zorgen dat een functie aansluit bij de kwaliteiten en mogelijke beperkingen van iemand. Hierbij hebben jobcarving en functiecreatie zich in de praktijk bewezen als waardevolle instrumenten om mensen duurzaam aan het werk te helpen en te houden.

Deze instrumenten zijn gericht op het verbeteren van de tevredenheid en het welzijn van de medewerker en van de productiviteit op de werkvloer. Er wordt op individueel niveau gekeken naar hoe de functie kan worden aangepast en daarmee op maat voor iemand worden gemaakt. Het verschil tussen beide is dat het initiatief voor jobcarving doorgaans uitgaat van de werkgever, terwijl bij functiecreatie de werknemer het eerst aan zet is.

De werkgever kan ook het werk binnen zijn bedrijf anders organiseren om hiermee meer mensen een kans op een baan te geven. UWV kan daarbij helpen met het Bedrijfsadvies Inclusieve Arbeidsorganisatie (BIA). Het advies richt zich op het opnieuw inrichten van bedrijfsprocessen en functies in verband met een vraagstuk binnen het bedrijf. Het gaat dan vaak om een personeelstekort.

Wat is jobcarving?

Dit is een persoonsgericht instrument voor het op maat maken van een specifieke functie door taakafsplitsing. Het uitgangspunt bij jobcarving zijn de kwaliteiten en wensen van de individuele werkzoekende of werkende. Eerst worden de taken van een baan – of verschillende banen – geanalyseerd: hoe kan het werk voor iemand het beste worden ingericht? Vervolgens worden taken opnieuw samengevoegd tot een nieuwe baan of meerdere nieuwe banen. 

Op deze manier kunnen functies geschikt worden gemaakt voor mensen met een arbeidsbeperking. In de praktijk blijkt vaak dat zij veel taken wel kunnen uitvoeren, maar enkele deeltaken niet. Na herverdeling zal dat geen probleem meer zijn. Om voor een goede match te zorgen, kunnen voorzieningen worden ingezet als proefplaatsing en jobcoaching.

Voor de werkgever heeft jobcarving als voordeel dat hiermee gemakkelijker banen kunnen worden gecreëerd voor interessante doelgroepen, zoals mensen met een arbeidsbeperking en oudere werknemers. Ook worden voor het vormen van een nieuwe functie vaak de meer eenvoudige taken van functies van specialisten afgesplitst. Zo kunnen zij zich meer concentreren op hun specialistische taken, waardoor de werkgever minder snel extra gespecialiseerd personeel hoeft aan te nemen.

Wat is functiecreatie?

Dit is vooral een instrument voor werknemers. Functiecreatie (jobcrafting) is een techniek die gericht is op het zelfsturend gedrag van medewerkers om kleine aanpassingen te doen in het werk. Anders gezegd, mensen gaan zelf aan hun baan sleutelen. Iemand richt bijvoorbeeld een als taak anders in of gaat een ruil aan met een collega die deze taak graag wil uitvoeren. Maar het initiatief kan ook vanuit de werkgever komen. 

Functiecreatie is belangrijk voor de duurzame inzetbaarheid van medewerkers en wordt ook ingezet voor mensen met een arbeidsbeperking. Uit onderzoek blijkt dat het zelf sleutelen aan een baan een positief effect heeft op de werkdruk, het werkplezier en – met name bij oudere medewerkers – de houding ten opzichte van langer doorwerken.

Er zijn twee belangrijke uitgangspunten bij functiecreatie. De medewerker neemt het initiatief in samenspraak met de leidinggevende.  Ook is het van belang dat het werk voldoet aan de eisen van zowel de organisatie als de medewerker. Maar ook de werkgever kan het initiatief nemen. 

Met de Mooi Werk Tool kan een werknemer aan zijn baan sleutelen. Deze tool voor functiecreatie is ontwikkeld door TNO en Universiteit Twente.

Waarvoor wordt het Bedrijfsadvies Inclusieve Arbeidsmarkt ingezet?

Het Bedrijfsadvies Inclusieve Arbeidsmarkt is een benadering voor het anders organiseren van werk, die gebaseerd is op de methodiek Inclusief Herontwerp van Werk 2.0. Het advies draagt bij aan zowel een oplossing voor ervaren personeelsknelpunten als de duurzame inzetbaarheid van het zittend en toekomstig personeel. Hiermee worden extra baankansen voor mensen met een arbeidsbeperking gecreëerd. UWV biedt het BIA kosteloos aan werkgevers aan.

Centraal staat het op een andere manier inrichten van werkprocessen. Het BIA start met een arbeidsmarktanalyse voor de werkgever: hoe is het personeelsaanbod in zijn sector en arbeidsmarktregio? Vervolgens brengt UWV het vraagstuk van de werkgever helder in beeld. Is er bijvoorbeeld sprake van krapte door groei of door een uittocht van medewerkers die met pensioen gaan?

UWV neemt daarna samen met de medewerkers de werkprocessen en hun takenpakketten onder de loep. Werkzaamheden die passen bij het specialisme en de kernkwaliteiten van een medewerker, blijven behouden. Een eenvoudige en routinematige taak kan worden weggehaald. Met zulke taken kan dan een nieuwe functie met minder specifieke eisen worden gecreëerd, die goed kan worden vervuld door een werknemer met een arbeidsbeperking. Na het uitbrengen van het advies ondersteunt UWV de werkgever ook bij vervolgstappen, zoals het vinden van nieuw personeel.

Meer weten?

Voor meer informatie over het aanpassen van werk en het Bedrijfsadvies Inclusieve Arbeidsmarkt kun je terecht bij het Servicepunt Inclusief van het Landelijk WerkgeversServicepunt van UWV.