Ervaringen Ontwikkelpad kinderopvang: lessons learned van vooruitlopende regio’s

Gepubliceerd op 17 juni 2024

Er is een groot personeelstekort in de kinderopvang. Toch zijn er mensen aan de rand van de arbeidsmarkt die een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan deze sector, en vice versa. Het Ontwikkelpad kinderopvang helpt deze potentiële kandidaten zich verder te ontwikkelen in de praktijk van de kinderopvang. 5 arbeidsmarktregio’s zijn hiermee al goed op weg. Hoe pakken zij dit aan, wat zijn hun ervaringen en wat kunnen andere regio’s daarvan leren? Maaike Jongerius en Harnold van der Vegte, onderzoekers bij Significant Public, delen de eerste bevindingen.

‘Dankzij het Ontwikkelpad kunnen kandidaten zonder de juiste vooropleiding of werkervaring beginnen als groepshulp en zich verder ontwikkelen tot pedagogisch medewerker als ze dat willen en kunnen’, legt Harnold uit. De implementatie ervan vindt plaats in de arbeidsmarktregio’s, waarin gemeenten, kinderopvangorganisaties, onderwijsinstellingen, het Werkgeversservicepunt (WSP), het Leerwerkloket, partijen met zicht op potentiële kandidaten en andere regionale partijen met elkaar samenwerken.’  

‘Het is een mooie en vernieuwende manier om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt de kans te geven zich te ontwikkelen en een leuk beroep uit te oefenen. Denk aan mensen die lang in de bijstand zitten of statushouders. En het biedt perspectief voor werkgevers én voor ouders die nu niet kunnen werken omdat er geen opvangplek voor hun kind is.’

Maaike Jongerius en Harnold van der Vegte
Maaike Jongerius en Harnold van der Vegte

Leren van vooruitlopende arbeidsmarktregio’s

‘Regionale inzet op een Ontwikkelpad is nieuw en vraagt veel inspanning’, geeft Harnold aan. ‘Binnen arbeidsmarktregio’s werken onderwijsinstellingen in nauwe samenwerking met onder meer werkgevers om opleidingstrajecten op te zetten. Werkgevers moeten investeren in het aannemen en begeleiden van nieuwe mensen, en natuurlijk is het belangrijk dat er een zorgvuldige werving- en selectieprocedure komt.’

5 arbeidsmarktregio’s zijn hier al vroeg mee gestart: Amersfoort, Groningen, Groot-Amsterdam, Midden-Utrecht en Rijnmond. Om te leren van hun ervaringen, doet Significant Public onderzoek. Dit onderzoek bestaat per arbeidsmarktregio uit verschillende onderzoeksactiviteiten, verspreid over de periode van november 2023 tot november 2024. 

Maaike licht toe: ‘Het onderzoek bevat twee fasen. De eerste fase is afgerond met een tussenrapportage op basis van het bestuderen van documenten, het voeren van interviews met betrokken partijen en het organiseren van intervisie- en reflectiebijeenkomsten. De komende periode werken we toe naar een eindmeting met behulp van een groepsgesprek met kandidaten die het Ontwikkelpad kinderopvang volgen, een vragenlijst en resterende intervisie- en reflectiebijeenkomsten.’

Grote verschillen passen bij maatwerktraject

Harnold geeft aan dat de eerste resultaten van het onderzoek laten zien dat de verschillen tussen regio’s groot zijn. ‘Sommige regio’s hebben al mensen geplaatst bij werkgevers, terwijl andere nog uitzoeken hoe ze dit moeten organiseren. Waar de ene regio moeite heeft met het vinden van kandidaten, heeft een andere regio juist moeite om werkgevers te betrekken. Ook maken regio’s verschillende keuzes in doelgroep en samenwerkingspartners.’

Deze verschillen verrasten hen enigszins, maar ze passen wel bij de aard van het Ontwikkelpad kinderopvang: het is een maatwerktraject. ‘Het geeft regio’s de vrijheid om het ontwikkeltraject aan te passen aan de regionale behoeftes, voorkeuren en mogelijkheden. Dit geldt zowel voor de leerroutes, als samenwerkingspartners en de mate van begeleiding’, legt Maaike uit. ‘Er bestaat geen blauwdruk voor de implementatie van het Ontwikkelpad kinderopvang. We kunnen wel verschillende aanpakken en variaties herkennen en hopen vooral dat regio’s zich hierdoor laten inspireren en kijken wat in hun eigen context past.’

Goede samenwerking en duidelijke rollen

Welke keuzes arbeidsmarktregio’s ook maken, voor een succesvol Ontwikkelpad is een goede samenwerking tussen alle betrokken partijen onmisbaar. Harnold: ‘We zien veel betrokkenheid van centrumgemeenten, kinderopvangorganisaties, onderwijsinstellingen, leerwerkloketten, UWV (meestal via de regionale werkgeversservicepunten), regionale mobiliteitsteams en brancheorganisaties. Tot nu toe gaat dat goed, maar het blijft een uitdaging om zo’n grote samenwerking effectief te organiseren. Arbeidsmarktregio’s kunnen overwegen om een stuurgroep of werkgroep op te richten die het voortouw neemt en de rest informeert en op een minder intensieve manier betrekt bij de inrichting van het Ontwikkelpad.’

Maaike voegt toe dat het aanwijzen van een projectleider een groot verschil kan maken. ‘In elke regio zijn de rollen en taken anders verdeeld. Een projectleider kan als aanspreekpunt dienen en voor duidelijkheid zorgen. Bijvoorbeeld door werkgevers te informeren over de organisatorische gevolgen van het plaatsen van kandidaten en afspraken te maken voor een goede plaatsing. Dit stimuleert werkgevers om mee te doen.’

Trek samen op bij het vinden van financiering

Verder blijkt het vinden van financiering een uitdaging, zowel bij het coördineren van het Ontwikkelpad als voor werkgevers en kandidaten. Harnold: ‘Tot nu toe zien we dat arbeidsmarktregio’s verschillende financieringsbronnen gebruiken, zoals lokale en regionale fondsen, maar ook landelijke en soms zelfs Europese fondsen, en loonkostensubsidies om het aantrekkelijker te maken voor werkgevers om kandidaten aan te nemen.’

Hij adviseert regio’s om samen te werken bij hun zoektocht naar financiering en het aanvragen van subsidies. ‘Dit is een grote taak die expertise vereist. Als een regio al succes heeft gehad met financiering, waarom zou een andere regio dan het wiel opnieuw moeten uitvinden? Wij zien dat het loont om samen op te trekken en informatie en ervaringen te delen. Maak dus vooral gebruik van elkaars kennis en expertise.’

Tips en aanbevelingen

  • Werk met een kernteam of stuurgroep van toegewijde vertegenwoordigers van de verschillende betrokken partijen om slagvaardig samen te werken.
  • Beleg de rol van projectleider duidelijk bij één organisatie.
  • Maak duidelijke afspraken over de onderlinge rollen en verantwoordelijkheden van de verschillende regionale partijen zodat iedereen weet waarvoor ze ‘aan de lat’ staan.
  • Ontzorg (zekere kleine) werkgevers door voldoende informatie te bieden over het inrichten van werkplekken, inwerken en begeleiden van kandidaten en financieringsmogelijkheden.
  • Zorg voor een duidelijk aanspreekpunt voor werkgevers voor vragen rondom hun inzet en betrokkenheid voor het Ontwikkelpad kinderopvang.
  • Denk op voorhand na over nazorg van kandidaten, voor wanneer zij klaar zijn met het traject of vroegtijdig stoppen.
  • Heb oog voor een brede groep van potentiële kandidaten en maak een kennismakingsgesprek tussen een potentiële kandidaat en een geïnteresseerde werkgever onderdeel van het selectie- en intakeproces om te bepalen of er een wederzijdse match is.
  • Werk samen met andere arbeidsmarktregio’s voor het aanvragen van subsidies, bijvoorbeeld door delen van de aanvraag te gebruiken of via dezelfde provincie een gezamenlijke aanvraag in te dienen.
  • Inventariseer verschillende financieringsmogelijkheden.
  • Benut de kennis van het Landelijk Team Leerwerkloketten over verschillende financieringsmogelijkheden voor werkgevers en kandidaten. 

Intervisiebijeenkomsten voor projectleiders

Significant Public organiseert tweemaandelijkse intervisiebijeenkomsten voor projectleiders in de arbeidsmarktregio’s waar het Ontwikkelpad kinderopvang wordt ingericht. Deze bijeenkomsten zijn bedoeld om van elkaar te leren, inzichten te delen en om de (tussentijdse) resultaten van het onderzoek te bespreken en te verrijken.

Projectleiders die nog niet deelnemen aan deze intervisiebijeenkomsten en bezig zijn met de implementatie van het Ontwikkelpad, zich hierop voorbereiden, of hier plannen voor hebben, kunnen zich aanmelden bij Significant via Else van Renssen, else.van.renssen@signficant.nl.